Infographics in de klas: visuele geletterdheid in het datatijdperk

By 27 september 2018Infographics

Onlangs liep ik voor het eerst in twintig jaar weer mijn oude school binnen, het Stedelijk Gymnasium in Leiden. Het bordes was leeg, de lessen waren aan de gang. De sfeer was nog steeds hetzelfde. Ik mocht een presentatie geven in het oude wiskundelokaal, niet per se mijn beste vak. De visualisatie van de driehoek van Pascal hing er nog. Nieuw was een grote poster over sandalen, het was duidelijk dat mijn oude wiskundeleraar hier nog steeds zijn toko had.

Een paar maanden geleden kreeg ik een mail doorgestuurd: er werden mensen gezocht die iets wilden vertellen over de onderzoekswereld, en wel aan vierde- en vijfdeklassers. Het leek mij een goede gelegenheid om eens te peilen of pubers bekend zijn met datavisualisatie – en hoe goed zij in staat zijn deze te interpreteren. Het aansporen van visuele geletterdheid bij scholieren is iets wat mij al langere tijd interesseert, omdat het zo noodzakelijk is. Juist in deze tijd, waarin data snel en visueel gecommuniceerd wordt.

Ik liet wat misleidende grafieken zien, aan hen de opdracht om ‘fouten’ op te sporen. Mijn (paar oplettende – het blijven pubers in het achtste uur) toehoorders toonden zich verrast dat mensen zich massaal lieten foppen door grafieken waarin verhoudingen verstoord zijn door een afgekapte nullijn. Of zelfs grafieken die omgekeerd afgelezen moeten worden. En waren verbaasd dat dit soort grafieken zomaar de wereld ingeslingerd worden. En daardoor mensen bewust of onbewust op het verkeerde been zetten.

Een jaar geleden verscheen een serie in The New York Times (in samenwerking met de American Statistical Society), gericht op docenten en hun studenten: ‘What’s going on in this graph?’. De filosofie hierachter is scholieren aan te zetten tot data-analyse met behulp van twee vaardigheden die elk kind al heeft: opmerken en verwonderen. Een prachtige manier om visuele geletterdheid onder de aandacht te brengen, en om van scholieren kritische informatieconsumenten te maken. Hard nodig in deze tijd, waarin data en beeld alom aanwezig zijn!